puintuin

[Bijgewerkt 24-10-2015]. Mei 2014 fietste ik langs het strookje Sterrebos bij de Waterloolaan (ook wel het ‘kleine Sterrebos’ genoemd). Mijn oog viel op een veelkleurig bloembed tussen de bomen. Wat had dat te betekenen? Het bleek het werk te zijn van Frank Niemeijer, net als ik een bewoner van de Herewegbuurt. Een paar dagen later sprak ik hem bij zijn kunstwerk. Hij vertelde hoe hij in 2012 de mooie lichtval ontdekte op die open plaats in het bos. Daar wilde hij iets mee doen.

Boskunst

In de zomer van 2013 maakte hij er een bloemenmozaïek. Hij droeg het op aan zijn overleden moeder. Vervolgens kreeg de miniatuurtuin verschillende andere invullingen. Wilde bessen, vruchten, sparappels en honderden paardenkastanjes (herfst 2013). Een halfjaar later kwam vanzelf een haag van kastanjeloten op… Er volgde opnieuw een groot bloemstuk (voorjaar 2014). Een hertje van takken en mos, omringd door de kastanjespruiten (zomer 2014). Weer een assortiment fruit en bessen (herfst 2014). En voorjaar 2015 een indrukwekkend bouwwerk van takken en stokjes. Het staat er nog steeds. Op dit moment is het versierd met vogelveren en opnieuw bessen en fruit. Volgens Frank noemen sommige buurtbewoners zijn creatie het Altaar of het Monument. Dat klinkt mij toch iets te statig. Ik houd het op het Takkenkasteel. Frank zelf verwijst wel eens naar de Palenberg, een bekende, maar al lang geleden (in 2006) afgebroken speelvoorziening van houten palen bij de Hoornseplas.

Hoe het begon

Frank’s creativiteit komt niet uit de lucht vallen. Zijn vader, Jan A. Niemeijer, is o.a. bekend door zijn boeken over de Tweede Wereldoorlog en zijn biografieën over illustratoren in het onderwijs (Cornelis Jetses en historieschilder Johan Herman Isings). In het ouderlijk huis in Haren werd veel gemusiceerd. Er kwamen ook regelmatig schrijvers, dichters en schilders over de vloer.
Frank: ‘Mijn vader was journalist. Hij fotografeerde met een Rolleicord. Als jongen van veertien jaar mocht ik zijn camera wel eens lenen. En zo heb ik al experimenterend ontdekt wat je met een fototoestel kunt doen. Later volgde ik een opleiding grafisch ontwerpen en fotografie aan de School voor de Grafische Vakken in Utrecht. Sindsdien heb ik mij toegelegd op allerlei vormen van kunst. Ik heb jarenlang veel in de natuur gefotografeerd. Niet alleen het landschap, maar ook dieren. Mijn collectie omvat vele duizenden foto’s.’

Wilde kunst

Frank heeft weliswaar geen baan, maar het werk aan zijn kunstprojecten is bijna een dagtaak. Rond 2012 vond hij zijn draai pas goed. Hij begon te experimenteren met uiteenlopende materialen: metaal, hout, plastic. Vooral met afvalmateriaal, dat kostte immers niets. Zijn collages en andere objecten waren op hun beurt weer onderwerp voor foto-experimenten. Frank’s fotografische interesse blijkt nog steeds uit zijn fascinatie voor licht. Daarnaast laat hij in zijn werk vaak een sterke voorkeur zien voor geometrische patronen (lijnen, vlakken, mozaïeken).

Frank betitelt zijn projecten in de openbare ruimte wel eens als ‘guerilla art‘. Of hij verwijst naar het boek Wild Art door David Carrier and Joachim Pissarro (2013). Je kunt ook denken aan guerilla gardening, afvalkunst of outsider art. Maar eigenlijk vind ik zulke labels niet zo interessant. Frank verwoordt zelf het beste wat hem beweegt: ‘Als ik ’s ochtends opsta en de nieuwsberichten hoor, dan wil ik meteen aan de slag. Om iets te maken dat tegenwicht biedt, tegenover al dat naargeestige nieuws.’

Met zijn buitenkunst heeft Frank de afgelopen twee jaar heel wat aandacht en waardering geoogst. Van buurtbewoners, toevallige voorbijgangers, van geocachers die in hetzelfde strookje Sterrebos aan het schatzoeken zijn. En ook de media hebben hem weten te vinden, zie de vermeldingen onderaan. Maar de meeste indruk maakte toch een briefje dat Frank bij zijn bostuin vond, met daarop de woorden: ‘Ik weet niet wie je bent, maar voor mij ben je een kunstenaar. Bedankt dat je de wereld een beetje mooier maakt.’

Iederspark

Nadat zijn takkenbouwwerk in het bos min of meer was voltooid vond Frank een ander project, in het nabij gelegen Europapark. Daar heeft de gemeente enkele jaren geleden een braakliggend stukje grond ingericht tot een ‘puintuin’. Ernaast lag tot eind 2014 het Euroborg stadsstrand. Dat is nu verleden tijd. Maar de puintuin bestaat nog steeds. Rondom enkele betonnen overblijfselen van de oude Helpercentrale werden gemalen puin, zand en grind gestort. Daarbovenop kwamen enkele grote zwerfstenen te liggen. Er werden boompjes en struikjes geplant. Nu groeit er een verrassende mix van wilde planten, gemeentelijk straatgroen en bloemen die bezoekers op eigen initiatief hebben gezaaid. Ook die bezoekers zijn trouwens heel divers: scholieren, kantoorwerkers, voetbalsupporters, buurtbewoners, en ja, ook tuinliefhebbers komen langs.

Net als in het Sterrebos is Frank op deze locatie bezig om de aanwezige materialen – puin en planten – te herschikken en nieuwe patronen te creëren. Met andere woorden, het zijne eraan toe te voegen. In een volgend bericht kom ik daar nog op terug. Maar ik heb zelf al wel een naam in gedachten voor deze bijzondere plek: Iederspark. Dat klinkt toch net iets vriendelijker dan ‘puintuin’.​

[Toevoeging 24-10-2015]

Na de sloop van het voormalige stadsstrand Euroborg en het verdwijnen van de MvOurWorld en de Heemskerck was ik gewaarschuwd. Ook deze groenplek zou binnenkort moeten wijken voor nieuwe bouwactiviteiten. Het gebeurde toch sneller dan ik had gedacht. Maandag 5 oktober ging de schop, nee de shovel erin. Het voorste gedeelte van het terrein werd leeggehaald en geëgaliseerd. Er werd daar een modelwoning gebouwd (die er intussen ook al staat). Juist op dat gedeelte had Frank zijn meeste werk verricht: lijnfiguren van grind en puin, mozaïekjes van op kleur gesorteerde tegelscherven en borders met zelf geplante en gezaaide bloemen. Ze zijn allemaal afgegraven. Deze puintuin, of het Iedersparkje zoals ik het zelf noemde, is verleden tijd. Weliswaar is het achterste gedeelte nog ongemoeid gelaten. Maar het terrein is nu afgegrendeld met een groot hek. En het staat onder videobewaking. Toch is niet álles weg: aan de andere kant van de blauwe muur bloeien nog steeds Franks zonnebloemen…

[Toevoeging 24-10-2015]

OOG TV maakte gisteren, 23 oktober, een video opname over Frank, waarin hij vertelt over zijn kunstwerk van takken, veertjes en herfstmaterialen in het Sterrebos langs de Waterloolaan. Te zien bij OogTV en op Youtube.

.
Meer

• Enkele foto’s van Frank’s projecten. Herepoorter Courant, juni 2014, (p. 4)
• Schlimbach, J. Frank Niemeijer brengt kleur in herfstig Sterrebos. Artikel Dagblad van het Noorden, 15-10-2013. Ook na te lezen in De Krant van Toen, zoek op Frank Niemeijer Sterrebos.
• Herfstpracht in Sterrebos. Artikel op Fenn’s blog, 24-09-2014
• Brouwer, M. Het Monument siert het kleine Sterrebos. Dagblad van het Noorden, 15-04-2015, p. 20 (reportage Natuurlijke Kunst). Ook na te lezen in De Krant van Toen, zoek op Frank Niemeijer Sterrebos.
• Kleurenpracht, Artikel in Helperbel, 4, 2014, p. 13
• Kleurenpracht in Sterrebos, Dagblad van het Noorden, 23-09-2014.
• Kleurenpracht in het Sterrebos in Groningen. Artikel Groninger Gezinsbode, 22-09-2014.
• Kleurrijk herfstbloemstuk tussen groen Sterrebos, Artikel/Video OogTV, 17-10-2013. Video ook op Youtube.
• Ottens, E. Veranderlijke natuurkunst in het Sterrebos. Artikel/Video OogTV, 23-10-2015. Video ook op Youtube.
• Stadjer tovert braakliggend terrein om in sierlijke stadstuin. Artikel RTVNoord 29-04-015.

.