Entropie

[Bijgewerkt 11-10-2023]. From the Entropic Library is een werk uit 1989 van de Zweeds-Amerikaanse popart kunstenaar Claes Oldenburg en de Nederlandse Coosje van Bruggen. Ik zag het in de zomer van 1989 op de expositie Magiciens de la Terre in het Parc de la Villette, Parijs.
Meer over entropie in de kunst, in mijn blogpost over Broken Circle / Spiral Hill van Robert Smithson.

Entropie is een wetenschappelijk begrip, dat niet makkelijk uit te leggen is. Ook onder wetenschappers leidt het nog steeds tot veel discussie. Het woord ‘entropie‘ werd in 1865 geïntroduceerd door Rudolf Clausius, een Duitse natuurkundige, als een benaming voor bepaalde verschijnselen in de thermodynamica. In 1948 nam Claude Shannon het concept over in zijn informatietheorie. Tegenwoordig heeft entropie ook betekenis  in uiteenlopende disciplines als biologie, psychologie, sociologie, economie etc. Vaak wordt entropie beschouwd als een tendens naar of maatstaf van chaos, wanorde. Maar woorden als orde, wanorde, entropie en informatie hebben in genoemde wetenschappen een heel eigen betekenis en zijn daar heel precies omschreven. In het gewone spraakgebruik heeft entropie meestal slechts een vage of overdrachtelijke betekenis, als symbool of metafoor. Zo ook in de titel van dit kunstwerk.

Interessant is het gebruik van het entropieconcept in de organisatiekunde, vooral bij verandermanagement. In een steeds veranderende en chaotische wereld lopen bedrijven en organisaties voortdurend het gevaar dat hun kernprocessen verstoord raken. Om die reden moeten organisaties strategisch handelen, systematisch plannen maken en zich voortdurend wapenen met nieuwe informatie.
Ook bibliotheken zijn in dat opzicht kwetsbaar. Vanouds lijken het bolwerken van informatie en ordening. Maar traditie biedt geen bescherming in dit digitale tijdperk. Als er niet voldoende energie wordt gestopt in het creëren van andere organisatievormen, andere ordeningen, dreigt het verval. Gelukkig is er ook een optimistische visie. Bibliotheken zijn “open systemen”. Ze kunnen communiceren met hun omgeving, signalen oppikken, nieuwe syntheses aangaan, zich gedragen als “lerende”organisaties.
In de Entropische Bibliotheek van Claes Oldenburg kom je beide aspecten tegen. Je ziet een meterslange rij menshoge, half vergane boeken en andere documenten. Een moderne Vanitas-compositie. Tegelijkertijd toont deze vorm toch iets geheel nieuws, het product van een creatieve schepping.

From the Entropic Library’ (1989-90) consisted of a collection of books whose disoriented pell-mell structure fell upon a base that hosted other sheaves of text. Oldenburg’s view of this work which people have termed “a monument to a disintegrating, somehow displaced European culture,” was simple: “my single-minded aim is to give existence to fantasy”.
Bron: https://www.encyclopedia.com/people/literature-and-arts/american-art-biographies/claes-oldenburg

 

Meer:

Over entropie:

  • Entropy, Scholarpedia artikel
  • Haglund, J., Jeppson, F. & Strömdahl, H. (2010): Different senses of entropy: implications for education. Entropy, 12(3), pp 490-515. [Artikel op de website van MDPI]

[Aanpassing 18-03-2012].
Naar aanleiding van reacties is in de tekst het gedeelte over entropie enigszins aangepast. Twee literatuurverwijzingen zijn toegevoegd.

[Toevoeging 06-05-2014]
Zie ook mijn blogpost over Broken Circle / Spiral Hill van Robert Smithson. Daarin komt entropie in de kunst nog uitvoeriger aan de orde. In Smithson’s werk staat het begrip entropie centraal, meer nog dan bij Claes Oldenburg.

.