Ordeningen: boeken op kleur

[Bijgewerkt 18-08-2017] Jaren geleden hield ik een minipresentatie voor mijn collega’s in het Mediacentrum over alternatieve plaatsingsmethoden. Met daarbij de niet al te serieuze suggestie voor plaatsing op kleur (van boekomslag). Een enkele keer word ik daar nog wel op aangesproken. In Trouw van 14 aug. wordt het als een nieuwe trend gesignaleerd: het op kleur sorteren van boeken in de boekenkast. Nou ja nieuw, Trouw verwijst naar artikelen uit 2006 in The Design Observer en New York Time Magazine. Dat geeft aan dat in Amerika deze trend al een tijdje rondzingt. Kennelijk is Nederland er nu rijp voor.
Het Trouw artikel bevat eigenlijk een combinatie van twéé lifestyle trends: het arrangeren op kleur (woninginrichting, kleding, servies, meubels tot en met tuinplanten) en het organiseren van de leefruimte, waarbij adviezen van professionele organizing coaches niet gemist kunnen worden.
Het artikel bevat een lijstje sorteertips.
De eerste: “Haal al uw boeken uit de kast en maak twee stapels: bewaren of aan de straat zetten. Ga ervan uit dat een mens gemiddeld niet meer dan 150 boeken nodig heeft.” Dat laatste is op z’n minst een discutabel criterium. Maar los daarvan, 150 boeken zijn te plaatsen in één standaard kast met 5 planken van een meter (30 boeken per plank). Daar heb je geen sorteeradviezen voor nodig, kleur of niet! Nadenken over sorteringen (alfabetisch op auteur en/of titel, op onderwerp of vanuit esthetisch oogpunt op kleur) heeft pas echt zin als het gaat om collecties van enige omvang, zeg honderden of duizenden objecten.

Even een Google-check: zoeken naar “arranging books by color” levert ruim 11.000 treffers op.
Bovenaan staat meteen het genoemde artikel uit The Design Observer: “On arranging books by color”, geschreven door Rob Giampietro, 27 aug. 2006. Het is een van de weinig serieuze besprekingen van het thema. Veel geciteerd door anderen. Maar de trend begon waarschijnlijk al eerder, in 2004, in een boekwinkel (Adobe Books) in San Francisco. Kunstenaar Chris Cobb onderhandelde een jaar lang met de bevriende eigenaar en kreeg tenslotte toestemming om de hele boekenvoorraad opnieuw in te delen. Op kleur.

Cobb en zijn team presteerden het om binnen één nacht meer dan 25.000 boeken uit de kasten te halen en ze op een kleurenschema te sorteren (video1, video2). Het resultaat was een tijdelijke boekenexpositie onder de titel There’s Nothing Wrong in the Whole Wide World.: “Even though there is so much to be unhappy about in this world, we should try to create something amazing and beautiful and interesting despite all of the problems.” (Chris Cobb).

(Chris Cobb’s installatie bij Adobe Books)

Giampietro begint zijn artikel bij Melville Dewey, de ontwerper van een van de meest bekende professionele bibliotheekindelingen, de Dewey Decimale Classificatie. Maar ook de Franse auteur Georges Perec komt ter sprake. In zijn boek Espèces d’espaces (Ned. titel Ruimten rondom; Eng. titel Species of Spaces) schrijft Perec o.a. over het ordenen van boeken in een privébibliotheek. Zulke ordeningen worden vooral bepaald door persoonlijke voorkeuren.

Giampietro brengt twee interessante aspecten ter sprake. Zeg maar twee hypotheses.

Kan het zijn dat ontwerpers van boekbanden en omslagen zich in hun kleurkeuze laten leiden door de inhoud van die boeken? Is het denkbaar dat er een onzichtbare relatie bestaat tussen boeken met eenzelfde kleur?
(“Perhaps, the designers of these chromatically-related books saw something in the books’ content that even their authors did not. Maybe their ideals share a common hue?”)

Als twee boeken op basis van hun bandkleur op dezelfde plank worden geplaatst is er aanleiding om te kijken naar misschien aanwezige inhoudelijke verwantschap. Onverwachte ontdekkingen zijn mogelijk. Met andere woorden, kan plaatsen op kleur browse-ervaringen – het snuffelen in de boekenkast -, verrijken?
(“When two unrelated books are forced to occupy the same shelf simply because of their spine color, the shelver is asked to think about whether they have ideas to share between them”)

Het lijkt mij uitgesloten dat grote wetenschappelijke bibliotheken hun traditionele classificaties en onderwerpsgerichte plaatsingsschema’s ooit zullen vervangen door een kleursysteem.
Voor openbare bibliotheken ligt dat een beetje anders. Gezien de interesse voor winkelconcepten en publieksgerichte presentatievormen is plaatsing van een (deel van de) collectie op kleur helemaal niet zo’n absurde gedachte.

[Toevoeging 05-10-2017]

In dit artikel op de site van 5 Minute Librarian wordt gesproken over een nieuwe trend: het ordenen van boeken op kleur en grootte… Maar let op de datum van het bericht: 1 april 2016!

Meer: