Harro Nikkels: Beestenboel

[Bijgewerkt 20-04-2020]. Van 28 mei tot 13 juni was in het kerkje in Fransum de expositie ‘Beestenboel’ van beeldhouwer Harro Nikkels te zien. In veel opzichten was het een bijzondere tentoonstelling. Harro Nikkels is bekend om zijn bronzen dierenfiguren. Insecten, slakken, krokodillen, vleermuizen en vooral veel vogels. Variërend van boomklever, winterkoninkje, fuut, grutto tot en met mussen, uilen, kraaien, toekans, harpijen en enorme gieren. Allemaal zijn ze heel herkenbaar uitgebeeld. Maar het zijn niet zomaar natuurgetrouwe portretten. Harro: ‘Figuratieve kunst is eigenlijk de kunst om mensen zo goed mogelijk voor de gek te houden’. Dikwijls voegt hij aan zijn beesten nog een eigen -komische of surrealistische- noot toe. Een zeepaardje en een inktvis op wieltjes. Een olifant op hoge steltpoten, die zo uit een schilderij van Salvador Dali lijkt te zijn weggelopen.

Harro koesterde al lang een diepe wens om zijn werk te exposeren in het kerkje van Fransum. Het is een opvallende plek in het Groningse landschap, door zijn geïsoleerde ligging, zijn eeuwenoude geschiedenis. En het kerkje is altijd een dankbaar onderwerp geweest voor schilders en fotografen.
Ik ken Harro uit een al lang voorbije tijd. Hij was stafdocent bij de afdeling Kultureel Werk bij de vroegere Academie voor Sociale en Culturele Arbeid (ASCA). Ik was er bibliothecaris. Zijn werk ken ik van eerdere tentoonstellingen. En vrienden hebben enkele beelden van hem. Deze winter kwam ik Harro tegen in een boekwinkel. Hij vertelde dat hij nu al zijn energie stak in de voorbereiding van zijn Beestenboel expositie. Hij had zelfs nog een groot nieuw beeld in de maak.

gier

Afgelopen zaterdag 11 juni, was ik met Maria in Fransum. Wij hielpen een handje mee met het ontvangen van bezoekers. Maar dit was eigenlijk ook de eerste keer dat ik de biodiversiteit van Harro’s dierenrijk goed in beeld kreeg. Al die beesten vertellen hun verhaal. En al die verhalen krijgen een extra lading als je daar Harro’s eigen verhaal bij hoort. Het kan een vrolijk verhaal zijn van Toon Tellegen zoals bij de beer in de blikken tulbandvorm. Of een –op het eerste gezicht- veel grimmiger verhaal van een zwerm dode kraaien. Nog maar net uit hun wasvorm uitgevlogen hebben ze meteen het loodje gelegd en hangen ze nu aan rafelige touwtjes te bungelen. Memento mori. Er is een Bijbels verhaal in de vorm van een meer dan twee meter lang model van Noach’s ark. Tot de rand toe volgestouwd met een assortiment rampbestendige dieren, netjes twee aan twee. Het drijfvermogen van deze bonk massief brons laat zich raden. En dan is er nog het lam Gods (Agnus Dei) waarvan de pootjes met een touwtje aan elkaar zijn gestrikt. Alsof elke kans moet worden uitgesloten dat dit lam zijn lot nog ontloopt. Ook buiten tussen de grafstenen staan overal dierenbeelden opgesteld. En boven alles uit torent Harro’s nieuwste werk: een enorme octopus die op menshoogte boven de grond zweeft. Zijn acht gespreide armen steunen op palen. Hij houdt een wakend oog gericht op de wierde, het kerkje en de honderden bezoekers.
Het kerkje van Fransum zal voor mij niet helemaal hetzelfde meer zijn als voorheen. Harro was hier. Met zijn beestenboel.

[22-01-2013]. Fotogalerij hieronder toegevoegd. De eerste tien foto’s zijn gemaakt in Fransum, de laatste drie zijn van een jaar later, tijdens de expositie ‘Nieuwe Uitleenschatten’ van het Centrum Beeldende Kunst (CBK), tweede presentatie van 27 juli t/m 9 augustus 2012.

[20-02-2014] Toen ik dit stukje schreef, in de zomer van 2011,  was Harro al ziek. Toch bleef hij tot het laatst toe aan het werk. Hij overleed op oudejaarsdag 31 december 2013, op 69 jarige leeftijd.

Meer

Portret van Harro Nikkels, video van TV Noord (oorspronkelijk uitgezonden op 27 mei 2011)

Museum De Buitenplaats, Eelde, had tot medio maart 2011 een  tuinexpositie van Harro Nikkels in de Dwaaltuin

Galerie Zofier expositie Harro Nikkels (2008)

Tentoonstelling De verbazing van het Noorden (link1, video-link2) van 4 december 2008 t/m 1 maart 2009. 54 beeldende  kunstenaars, waaronder Harro Nikkels.

Foto’s

.